's-Hertogenbosch Klokkenstad
Een bekend gezegde in ’s-Hertogenbosch is: ‘t Is klik veur d’n bult: ‘t heet net gespuld.
Het mechanisme van het Sint Janscarillon geeft om zeveneneenhalve minuut voor het hele uur met een voorslag van enkele nootjes (klik) het naderende uur aan. In vroeger tijden was dit het sein dat men voort moest maken om op tijd op school of het werk te zijn..
Geschiedenis
’s-Hertogenbosch was in de Middeleeuwen van 1372 tot circa 1570 dé klokkengietersstad van Europa. Vele beroemde klokkengieters hebben hier hun ambacht uitgeoefend, zoals Geert van Wou, diverse leden van de familie Hoernken en Van Hyntham en vele leden van de familie Moer of Moor. Op vele plaatsen worden nog ‘Bossche’ klokken uit de 15e en 16e eeuw geluid, waaronder Antwerpen, Gdansk, Berkel-Enschot, Goirle, Herenthals, Herpen, Hilvarenbeek, Loon op Zand, Maarheeze, Maastricht, Tilburg, Asten, Amsterdam, Zaltbommel, Utrecht, Arnhem, Brandenburg.
Waar dienden de klokken voor?
Sinds de Oudheid zijn er al klokken. Al heel vroeg in de geschiedenis is het gebruik van klokken bekend. In het oude Egypte werden de klokken geluid om de Osirisfeesten luister bij te zetten. Ook in het Romeinse Rijk hadden de klokken een taak, bijvoorbeeld om de spelen in de amfitheaters aan te kondigen. Een belangrijke rol voor de klokken werd de functie als tijdmeting. Naast het aangeven van de tijd, dienen de klokken vanouds om mensen op te roepen voor het gebed en voor het bijwonen van kerkelijke erediensten, waaronder de heilige mis en vieringen van huwelijk of uitvaart. Tevens dienden de klokken ook om inwoners van stad of dorp te attenderen op belangrijke gebeurtenissen, bijvoorbeeld bij hoog bezoek of belangrijke feest- en herdenkingsdagen. Ook gaf in de middeleeuwen het luiden van een klok aan dat de stadspoorten werden gesloten. Daarnaast worden klokken ook in torens opgehangen om als muziekinstrument te dienen (beiaard of carillon). Door middel van een hamer of klepel worden de klokken dan bespeeld.
